Tescil No : 1590
Tescil Tarihi : 16.05.2024
Başvuru No : C2022/000351
Başvuru Tarihi : 20.10.2022
Coğrafi İşaretin Adı : Düzce Bıçağı
Ürün / Ürün Grubu : Bıçak / Halılar, kilimler ve dokumalar dışında kalan el sanatı ürünleri
Coğrafi İşaretin Türü : Mahreç işareti
Tescil Ettiren : Düzce İl Tarım ve Orman Müdürlüğü
Tescil Ettirenin Adresi : Kültür Mah. 737.Cadde 11 Merkez DÜZCE
Coğrafi Sınır : Düzce ili 

Kullanım Biçimi : Düzce Bıçağı ibaresi ve mahreç işareti amblemi, ürünün kendisi veya
ambalajı üzerinde yer alır. Ürünün kendisi veya ambalajı üzerinde
kullanılamadığında, Düzce Bıçağı ibaresi ve mahreç işareti amblemi,
işletmede kolayca görülecek şekilde bulundurulur.
Ürünün Tanımı ve Ayırt Edici Özellikleri:
Düzce Bıçağı; çelik malzeme kullanılarak tasarlanan bıçağın dayanıklılığının artırılması, yüzeyinin
işlenmesi, sap takılması ve kılıfın yapılması suretiyle Düzce ilinde el işçiliğiyle ve kişiye özel tasarlanarak üretilen
bıçaktır.

Tasarlanan bıçağın kullanım amacına ve uygulanacak yüzey süsleme sanatına bağlı olarak paslanmaz çelik,
karbon çeliği, takım çeliği ve Şam çeliği kullanılır. Düzce Bıçağının yüzeyi ustanın tercihine göre, gravür, rodajlama,
kakma, kabartma (rölyef) gibi süsleme sanatları ile işlenir. Ayrıca bıçakların sap ve kılıflarına minyatür, tezhip ve
ebrû gibi süsleme teknikleri de kullanılabilir
Düzce Bıçağı namlu (bıçak) ve sap olmak üzere iki bölümden oluşur. Ayrıca kılıf Düzce Bıçağının
tamamlayıcı bir ögesidir.
Düzce Bıçağının sap kısmı ise iki şekilde hazırlanır.
Kapak saplı namlu (full tang): Çelik kuyruk kabza ile aynı genişlikte olup kuyruğun sonuna kadar uzanır.
Kuyruk saplı geçme namlu: Sap tipine göre şekillenen namludur. Çelik sapa sıkıştırılır. Kabza çeliği sararak
dışardan görünmesini engeller.
Düzce Bıçağının sap kısmı bıçağın elde tutulan kısmı olup bıçağın ağız kısmının büyüklüğüne, kullanılacak
malzemenin türü veya yapım tekniğe göre farklı ölçülerde yapılabilir. Bıçağın sapında kullanılan malzeme fark
etmeksizin iki teknik sap bulunur. Bunlar “yekpare ve kapak” olarak adlandırılır. Bıçak sapı ağaç, boynuz, kemik,
kösele veya madeni sapların işlenmesiyle imal edilir. Sap, yapımında kullanılan malzemenin türüne göre işlenir.
Ayrıca sap çeşitli taş ve değerli madenlerle de işlenebilir.
Kılıf, bıçağın taşınmasına ve korunmasına kullanılır ve her bıçağa özel olarak yapılır. Kılıf deri, ahşap ve
boynuz işlenerek yapılır.
Düzce ilinde uzun bir geçmişe sahip olan Düzce Bıçağının, coğrafi sınırın kültüründe ve ekonomisinde
önemli bir yeri vardır. Düzce Bıçaklarında sap ve kılıfların işlenmesi ile yüzey süsleme sanatlarının uygulanması
coğrafi sınıra özgü nitelikte olup el işçiliği ve ustalık becerisi gerektirir. Bu sebeplerle coğrafi sınır ile ün bağı
bulunur.
Üretim Metodu:
Ustanın veya bıçak sahibinin tercihine göre kişiselleştirilen Düzce Bıçağı kullanım amacı ve uygulanacak
yüzey süsleme sanatına uygun çeliğe (paslanmaz çelik, karbon çeliği, takım çeliği veya Şam çeliği (Damascus) karar
verilerek tasarlanan bıçağın çelik türleri ve üretim aşamalarına aşağıda yer verilmektedir.
Paslanmaz çelik, paslanmaya ve korozyona karşı dayanıklı olduğu için kullanılan en yaygın çelik türüdür.
Bakımı kolaydır ve az bakım gerektirir.
Karbon çeliği, keskinleştirme kolaylığı ve bir kenarı iyi tutma özelliği nedeniyle tercih edilir. Sert ve
dayanıklı olmakla birlikte paslanmaya eğilimlidir. Bu nedenle paslanmaz çelikten daha fazla bakım gerektirir.
Örneğin, 1095, 1075 ve 1055 popüler yüksek karbonlu çelik bıçaklardır.

Şam çeliği birden fazla çelik türünün üst üste konulup dövülme, uzatma ve katlama işinin defalarca
tekrarlanması tekniği ile üretilen bir çelik türüdür. Ayırt edici bir desene sahiptir ve gücü, dayanıklılığı ve keskin
kenar tutma yeteneği ile bilinir.
Takım çeliği, çok dayanıklı olduğu için ağır kullanım için tasarlanmış özel bıçaklarda kullanılır.
Şekil verme: Üretimde kullanılacak çelik, düzgün bir lama haline getirilir. Üzerine bıçağın modeli çizilir ve
bıçağın ana hatları genelde aşındırma teknikleriyle şekillendirilir. Bıçağın kesici ağzı dövülerek veya aşındırılarak
açılır. Üst tesviyesi yapılarak bıçağın üzerindeki pürüzler giderilir ve ısıl işleme hazır hale getirilir.
Isıl işlem ve su verme: Kömürlü veya propan ocak, çeliğin cinsine göre 800 ila 1050 °C sıcaklıkta ısıtılır.
Yine çeliğin cinsine göre havayla veya özel hazırlanmış ısıl işlem yağına daldırılıp soğutularak çeliğin sertleşmesi
sağlanır. Yağda soğutulan çelik, iyice soğuyana kadar kenarda dinlenmeye alınır. Daha sonrasında 250 °C fırında
45-60 dakika tekrar ısıtılarak ısıl işlemde çelikte oluşan gerginlik giderilir. Bu işlem ile çeliğe, orta sertlikte esneklik
kazandırılır. Çünkü sert bıçak kırılgan olur ve bilenmesi zordur, yumuşak bıçak ise çabuk körelir.
Balçak takılması: Balçak bıçak sapının önden gelebilecek darbelerden korunması amacıyla namlu ve sap
arasına konulan parçadır. Bu parça bıçağın tesviyesi, temizlik ve perdahı bitip bıçak sap takımına hazır hale
geldiğinde hazırlanıp yerine alıştırılır. Isıl işlemden sonra namlunun temizliği bittiğinde saptan önce yerine takılır.
Sap da balçağa göre yerine oturtulur.
Tesviye ve temizlik işlemleri: Isıl işlemde rengi değişen çelik, kalından inceye doğru çeşitli kumlarda
zımpara kullanılarak ısıl işlemde üzerinde oluşan pütür, renklenme ve kalıntılardan temizlenip parlatılarak kabza
takılma aşamasına hazır hale getirilir.
Sap yapılması: Bıçağın sapında, müşterinin talebine veya ustanın tercihine göre çoğunlukla geleneksel
malzemeler kullanılır. Düzce Bıçağında sap, ağaç (gürgen, ceviz, zeytin, gül, şimşir, abanoz, maun, kestane dış
budak vb.), boynuz (geyik, keçi, manda gibi hayvan boynuzu), kemik, kösele veya madeni saplar kullanılır. Model
bıçağa uygun malzeme seçilerek geçme veya sağlı sollu kapaklı sap modelleri işlenerek şekillendirilir.
Şekillendirilen sap, perçin takımına hazır hale gelene kadar kuvvetli yapıştırıcılar kullanılarak sabitlenir. Sapın kaba
işlemleri bittikten sonra perçinleri takılarak tesviyesi yapılır. Perçin takmak için ister sap takılırken istenirse de sap
takıldıktan sonra perçin için delikler açılabilir. Perçinde genellikle pirinç malzeme kullanılır. Perçinin dövülerek
şişirilmesiyle sap bıçağa sabitlenir. Sapı yaparken müşterinin isteğine göre gerek kıymetli metallerle gerekse
kıymetli ve yarı kıymetli taşlarla çok çeşitli süsleme teknikleri de uygulanabilir.
Yüzey süsleme sanatlarının uygulanması: Düzce bıçaklarının ayırt edici özellikleri arasında, bıçakların namlu
ve tercihe göre sap kısımlarına uygulanan gravür, rodajlama, kakma, kabartma (rölyef) sanatları ile uygulanan
süslemeler yer alır. Ayrıca bıçakların sap ve kılıflarına minyatür, tezhip ve ebrû gibi süsleme teknikleri de
kullanılabilir.
Kılıf yapımı: Düzce Bıçağının kılıfı genellikle deri, ahşap ve boynuzdan yapılır. Her usta, yapmış olduğu
bıçağın kılıfını, bıçak modeline uygun olacak şekilde el emeği ve ustalık becerisiyle işleyerek şekillendirir.
Coğrafi Sınır İçerisinde Gerçekleşmesi Gereken Üretim, İşleme ve Diğer İşlemler:
Düzce ilinde uzun bir geçmişe sahip olan Düzce Bıçağının, coğrafi sınırın kültüründe ve ekonomisinde
önemli bir yeri vardır. Bu sebeplerle coğrafi sınır ile ün bağı bulunan Düzce Bıçağının tüm üretim aşamaları,
belirtilen coğrafi sınırda gerçekleştirilmelidir